Ελληνικός τουρισμός, περιβάλλον & πολιτική

Με απόφαση της Γραμματέως Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης, Δρ. Μαρίας Κοζυράκη παρατείνεται ως την 31η Οκτωβρίου 2024 η απαγόρευση πρόσβασης στην ενδοχώρα του νησιού λόγω της ανάγκης αποκατάστασης του ευαίσθητου οικοσυστήματος (αμμοθίνες με σπάνια μακκία βλάστηση άρκευθων - κεδρόδασος]. Προσβάσιμες είναι μόνο συγκεκριμένες οριοθετημένες παραλίες αλλά χωρίς υποδομές παροχής υπηρεσιών. Οι επισκέπτες μπορούν μόνο να προσεγγίσουν με πλωτά μέσα και να κολυμπήσουν προς τις παραλίες. Η Χρυσή είναι προστατευόμενη περιοχή του δικτύου Natura 2000 με έκταση 5 τετραγωνικών χιλιομέτρων. Εκτός από τα τρία είδη κέδρων έχουν καταγραφεί άλλα 272 είδη χλωρίδας. Στο μεταξύ το ιδιοκτησιακό καθεστώς της Χρυσής αποτελεί άλλο ένα περίπλοκο κεφάλαιο με πολλές παραμέτρους.

Σύμφωνα με δηλώσεις του Αντιδημάρχου Κλιματικής Διακυβέρνησης & Κοινωνικής Οικονομίας, Νίκου Χρυσόγελου στα ΝΕΑ, τουλάχιστον 50 σχολεία του Δήμου Αθηναίων σχεδιάζεται να μετατραπούν σε κλιματικά ουδέτερα από το Σεπτέμβριο του 2024, με την έναρξη σχετικού εκπαιδευτικού προγράμματος, την σταδιακή εγκατάσταση φωτοβολταϊκών στς ταράτσες των σχολείων, τη δημιουργία μικρών κήπων στις σχολικές αυλές, αλλά και την ενεργειακή αναβάθμιση σχολείων.

Το τελευταίο επεισόδιο στο σίριαλ της προσπάθειας κατασκευής πολυτελούς ξενοδοχείου στον αρχαιολογικής σημασίας λόφο Καστέλι των Χανίων και την μετατροπή διατηρητέων κτηρίων ιδιοκτησίας Πολυτεχνείου Κρήτης, έλαβε χώρα την... πρωταπριλιά με την εκκένωση από την Αστυνομία της Rosa Nera, μιας από τις ιστορικότερες καταλήψεις της χώρας από το 2004, με ένα διάλειμμα το 2020 όταν είχε ξαναγίνει εκκένωση. Προφανώς αυτό που λείπει από τα σημερινά Χανιά είναι ένα ξενοδοχείο ενώ υπάρχει πλεόνασμα πολιτισμού, οπότε με ένα σμπάρο δύο τρυγώνια, ή τουλάχιστον αυτή είναι η αδιαμφισβήτητα εμπεριστατωμένη άποψη των αρχών. Η σχετική συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο Χανίων είναι ενδιαφέρουσα. Σε μια πολιτισμένη χώρα το Πολυτεχνείο σε συνεργασία με το Δήμο και τους τοπικούς φορείς και οργανώσεις θα αναλάμβαναν να λειτουργούν το χώρο νόμιμα για το κοινό εκπαιδευτικό και πολιτιστικό όφελος - ο σκοπός της παραχώρησης των ιστορικών κτηρίων επί αρχαιολογικού χώρου από το Δημόσιο, αντί να αναζητεί το εύκολο - νομίζει - κέρδος μέσω της αέναης τουριστικής ανάπτυξης.

Ο Δήμαρχος Αστυπάλαιας μιλώντας στον σταθμό Sky της Ρόδου ξεκαθάρισε ότι τέτοια σχέδια δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτά από τους κατοίκους και τον δήμο οι οποίοι επιθυμούν να διατηρηθεί η εικόνα αλλά και η ηπια ανάπτυξη στο νησί, το οποίο μάλιστα έχει προβληθεί από την Κυβέρνηση διεθνώς ώς υπόδειγμα βιωσιμότητας (Αστυπάλαια- Έξυπνο- Βιώσιμο νησί ASSI). Το Δημοτικό Συμβούλιο σε ψήφισμα του, αντιτίθεται σε μη κατονομαζόμενο πρότζεκτ "κατασκευής βιλών, συνολικής επιφάνειας 30.000 τετραγωνικών μέτρων σε έκταση δύο εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων εκτός σχεδίου", και καλεί το Κεντρικό Συμβούλιο Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων (ΚΕΣΥΠΟΘΑ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος & Ενέργειας να μη λάβει καμία απόφαση έγκρισης καθώς ο Δήμος Αστυπάλαιας θα παρουσιάσει σύντομα ένα τοπικό πολεοδομικό Σχέδιο.

Η Συντονιστική Επιτροπή Αγώνα κατά της μετεγκατάστασης του καζίνο καλεί σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το ΣτΕ (Πανεπιστημίου 47-49), την Τετάρτη 3 Απριλίου 2024, στις 9 το πρωί, όταν θα συζητούνται 5 αιτήσεις ακύρωσης του σχετικού Προεδρικού Διατάγματος.. Όλοι οι όμοροι Δήμοι έχουν ταχθεί κατά όπως και ο Σύνδεσμος για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Πόλεων (ΣΒΑΠ) αλλά και η Εκκλησία (Ιερά Μητρόπολη Κηφισίας, Αμαρουσίου, Ωρωπού και Μαραθώνος). Η Περιφέρεια Αττικής κατά πλειοψηφία ενέκρινε το Μάρτιο του 2024 τη σχετικη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. To πρότζεκτ επ'ονόματι Voria "200-250 εκατομμυρίων και 2,000 θέσεων εργασίας" στο κτήμα Δηλαβέρη (έκταση 40 στρεμμάτων στη γωνία Κηφισίας και Σπύρου Λούη, απέναντι από το Golden Hall) σκοπεύει να υλοποιήσει η North Star Entertainment (ανήκει κατά 49% στην Εταιρεία Ακινήτων του Δημοσίου (ΕΤΑΔ) και κατά 51% στην Athens Resort Casino η οποία είναι θυγατρική της Regency Casino στην οποία ανήκει και το Καζίνο Θεσσαλονίκης, και της κυπριακής εταιρείας Karenia Enterprises [συμφερόντων Λασκαρίδη & Κόκκαλη] ). Σύμφωνα με πληροφορίες, το κτήμα Δηλαβέρη είχε ήδη αγοραστεί από το 1994, πιθανόν για το σκοπό της μετεγκατάστασης, ενώ η πρόσφατη καθυστέρηση στην υλοποίηση του πρότζεκτ Voria, οφείλεται και στην κόντρα με το ήδη χρεωμένο Καζίνο Λουτρακίου. Πάντως το σχετικό ΦΕΚ για τη μετεγκατάσταση έχει ήδη δημοσιευθεί το Μάρτιο του 2023. Εκτός από το Καζίνο προβλέπεται η κατασκευή ξενοδοχειακού συγκροτήματος, χώρων εστίασης, πολιτισμού και αναψυχής και συνεδριακό κέντρο.

Το ξενοδοχείο Μον Παρνές ολοκληρώθηκε το 1961 με εργολαβία Αριστείδη Αλαφούζου και κόστος 150 εκατομμύρια δραχμές, τέσσερις φορές πάνω από τον αρχικό προϋπολογισμό! Το υπερβολικό κόστος αλλά και το μέγεθος του κτιρίου προκάλεσαν αντιδράσεις. Επί χούντας, δέκα χρόνια αργότερα, άνοιξε το Καζίνο, το τρίτο της Ελλάδας, μετά αυτά της Ρόδου και Κερκύρας, αλλά και το τελεφερίκ. Με τη μεταπολίτευση το ξενοδοχείο έκλεισε και λειτουργούσε μόνο το Καζίνο υπό την αιγίδα του ΕΟΤ σε αργή παρακμή - παρακμιακός βέβαια είναι κατά μία έννοια και ο χαρακτήρας όλων των καζίνο. Οι ζημιές από το σεισμό του 1999 ήταν η αφορμή για την μερική ιδιωτικοποίηση και την ανακαίνιση του ξενοδοχείου και του τελεφερίκ. 

Ένα άλλο θέμα, καθόλου άσχετο, είναι αν περάσει το πρότζεκτ από το ΣτΕ μήπως ανοίξουν οι ορέξεις για τσιμπολογήματα από επόμενο, προς τα Voria, "φιλέτο" επί της Κηφισίας, πχ το Δάσος Συγγρού;

Με ανακοίνωση της η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στον Επισιτισμό-Τουρισμό (ΠΟΕΕΤ) απαιτεί την άμεση έναρξη των μαθημάτων της σχολής μετεκπαίδευσης παρέχοντας στους εργαζόμενους κάθε δυνατό μέσο (τηλεκπαίδευση) ώστε οι 375 εργαζόμενοι που πληρούν τις προϋποθέσεις να λάβουν όλα αυτά που δικαιούνται. Ενώ διάφοροι κόπτονται για τα νέα ρεκόρ αφίξεων και εισπράξεων, η ΠΟΕΕΤ ενημερώνει ότι η λέξη που χαρακτήρίζει 80.000 εποχικά εργαζόμενους είναι "η απόλυτη εξαθλίωση" καθώς έχουν μείνει χωρίς εισόδημα από την αρχή του έτους έως το Μάιο-Ιούνιο που θα ξαναπληρωθούν όταν αρχίσει η σαιζόν. Η ΠΟΕΕΤ θα συμμετάσχει στην Απεργία που έχει προκηρύξει η ΓΣΕΕ στις 17 Απριλίου και υπόσχεται ότι θα κλιμακώσει μέσα στην σεζόν. Και καλώς θα πράξει γιατί αλλιώς δεν ιδρώνει κανένα αυτί, είτε εργοδοτικό είτε κυβερνητικό.

Η επίσημη εναρκτήρια εκδήλωση για την συνεργασία του Δήμου Θάσου, του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (UN Tourism, εδρεύει στην Μαδρίτη) και την μεγάλη διεθνή εταιρεία συμβούλων ICF έλαβε χώρα στις 8 Μαρτίου 2024 στα πλαίσια της σύμβασης με τίτλο «Συμφωνία Συνεργασίας για το πακέτο Τεχνικής Βοήθειας, μεταξύ του Δήμου Θάσου και του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού». Η μελέτη επικεντρώνεται στο τουριστικό μάρκετινγκ και στη "συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας", ενώ τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν στο τέλος του 2024. Όπως διαβάζουμε στην σχετική ανακοίνωση του Δήμου "Η Μελέτη για τους Κατοίκους της Θάσου (TRS) θα συλλέξει πληροφορίες σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι ντόπιοι αξιολογούν και ασχολούνται με τον τουρισμό στο νησί, τόσο από την άποψη του οικονομικού αντίκτυπου του τομέα όσο και των κοινωνικών-πολιτιστικών του επιπτώσεων". Αν και ακούγεται λίγο σαν "ελα παππού να σου δείξουμε τα αμπελοχώραφά σου", καλοδεχούμενο (άλλος πληρώνει μάλλον) το ξαφνικό ...παγκόσμιο ενδιαφέρον για τη Θάσο αρκεί να είναι ειλικρινές και να μην πολυσχετίζεται με αλλότρια (βλ. λιμήν Αλεξανδρουπόλεως, γεωπολιτικά, πετρέλαια, αγωγοί κλπ). 

Ενώ ο Δήμος Αμυνταίου, τοπικές κοινότητες και συλλογικότητες ετοιμάζουν κοινό αίτημα προς το ΥΠΕΝ για την υπαγωγή του Βιτσίου στα «Απάτητα Βουνά» η Περιφέρεια έχει δώσει το πράσινο φως για την διάνοιξη δρόμων και την εγκατάσταση 150 ανεμογεννητριών στην περιοχή, κρίσιμη για την επιβίωση της καφέ αρκούδας, αγνοώντας τις αντιρρήσεις των οργανώσεων Ορνιθολογική, Καλλιστώ και Αρκτούρος. (Συνειρμικώς ίσως πρόκειται δια μίαν μεταμοντέρναν συνέχισιν της λαμπράς παραδόσεως της περιοχής εις την καταδίωξιν της "Αρκούδας"...)

Σε δημόσια διαβούλευση μέχρι τις 22 Απριλίου 2024 βρίσκεται άλλο ένα έργο ασύμβατο με την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και της ποιότητας των τουριστικών προορισμών, αυτή τη φορά στη Σέριφο: τουριστική επένδυση ύψους €5 εκατομμυρίων, συνολικής δυναμικότητας 31 δωματίων και 93 κλινών με πισίνες σε οικόπεδο  20 στρεμμάτων εντός προστατευόμενης περιοχής Natura 2000, χαρακτηρισμένης ως Ειδικής Ζώνης Διατήρησης (ΕΖΔ) και Σημαντικής Περιοχής για τα Πτηνά (ΣΠΠ). Η ερώτηση φυσικά παραμένει αν έχουν κάποιο αποτέλεσμα οι δημόσιες διαβουλεύσεις όταν έχουν προηγηθεί οι ιδιωτικές. Μήπως είναι δηλαδή μέρος του τελετουργικού όπως και οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων (μπεεεε) οι οποίες τα βρίσκουν πάντα όλα περίφημα.

Ενώ θεωρούνταν εξαφανισμένος μέχρι το 1996, όταν εντοπίστηκε από Ιταλίδες ερευνήτριες, ο Κρητικός Αγριόγατος (Felis silvestris cretensis), το εμβληματικό άγριο αιλουροειδές της Κρήτης σύμφωνα με νεα μελέτη του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης εμφανίζει πλέον ικανοποιητικούς αριθμούς στους ορεινούς όγκους των Λευκών Ορέων, Ψηλορείτη και Δίκτης. Οι απειλές παραμένουν βεβαίως, μεταξύ των οποίων ο υβριδισμός με την κοινή γάτα, τα δηλητηριασμένα δολώματα (από κτηνοτρόφους που εξακολουθούν να πιστεύουν ότι απειλεί τα νεαρά αιγοπρόβατα) η διάνοιξη δρόμων, αλλά και τα αδέσποτα σκυλιά.